Барои чӣ мардуми деҳот наметавонанд вебсайт дошта бошанд? Оё чанд сол пеш боварие касе меомад, ки онҳо аз терминалҳои пардохти хизматрасониҳо истифода мебаранд? Ва ё аз корти пластикӣ истифода мебаранд?

Парвози андешаҳо дар фазои маҷозӣ

Дар натиҷаи семинари дурӯзаи “Интернет журналистика” блогҳои зерини журналистони ҷавони тоҷикистонӣ сохта шуд. Умед аст, ки ин блогҳо дар рушди фазои маҷозии (виртуалии) кишвар саҳми арзандае мегузоранд.

Шунавандагони гиромии семинар! Аз номи ҳамаамон ба ташкилкунандагони ин чорабинӣ миннатдорӣ изҳор карданиам. Пас аз он як ҷаҳон ташаккур ба шумо барои ҷасорат, эҷодкорӣ ва муҳимтар аз ҳама бовар кардан ба нерӯи худ. Ба он нерӯе, ки эҷод менамояд, на ба дарёфту дуздидани (плагиат) эҷодкардаи дигаре исроф мешавад, ба он нерӯе, ки бечорагии тоҷикиро написандида аз чораҳои мавҷуда истифода мебараду чораҳои нав месозад, ба он нерӯе, ки қодир аст, ҷомеаи тафаккури дастнигарӣ доштаро ба истеҳсолкунанда табдил диҳад, ба он нерӯе, ки дастовардҳои ҷаҳониёнро барои ҳалли масоили ватанӣ мутобиқ мегардонад ва на баръакс, ба он нерӯе, ки фазои маҷозии ватаниро ҷолиби диққати оламиён гардонида кишварро аз канори олам ба маркази он меоварад, ба он нерӯе, ки аз сарфи зиёд меафзояд, ба он нерӯе, ки қонунро на танҳо дар сухан муқаддас мешуморад ва роҳҳои татбиқи онро месозад ва на роҳҳои вайрон кардани онро, ба он нерӯе, ки на танҳо дар сухан балки дар амал бештар шукргузор аст. Қадами нахустин муборак бошад
Мирзомурод
Гулафшон
Музаффар
Марҷона-Фараҳноз
Рӯҳафзо
Зиёратшоҳ
Фарзона
Зулфия
Фаридун
Мисринисо
Хайрулло
Раҳматулло



Аз номгузории Фаридун баҳра бурда, гуфтан мумкин аст, ки Шумо ҳама кибернавард (кибер - шакли русии cyber) ва ё бо истилоҳи англисӣ сайбернавардед (cyber - one of the Internet-related prefix).

Бо тақдими эҳтиром ба шумо ва ҳамкасбони азизам Фариштамоҳу Сайфулло!

асомиддин

Internetjournalism and contemporary world

Today 14 young journalist came together in the Friedrich Ebbert Foundation office in Dushanbe to discuss the advantages of the Internet journalism. This event was jointly organized by the Friedrich Ebbert Foundation and Loiq Sherali Foundation.

Lingua Franca-и Осиёи Марказии Рақамӣ ва мавқеи Тоҷикистон дар он

Асрҳои тӯлонӣ забони илму фарҳанг, давлатдориву тиҷорат дар минтақаи Осиёи Марказӣ ва ҳатто берун аз он забони тоҷикӣ (форсӣ) ба шумор мерафт. Забонеро бо чунин иқтидор ва мартаба забони лингуа франка (lingua franca) номидан мумкин аст. Дар асри гузашта ва кунунӣ ин нақшро дар минтақа забони русӣ бозида истодааст.

Эзоҳ: Lingua Franca, аслан ибораи италявӣ буда, забонеро меноманд, ки ҳамчун забони муоширату тиҷорати байни кишварҳо васеъ истифода бурда мешавад.

Мавқеи забони русӣ дар минтақа ҳамчун забони илму фарҳанг, алалхусус дар соҳаи илмҳои дақиқ, имрӯз шояд аз даҳсолаи охири асри ХХ ҳам дида қавитар бошад. Нақши сарчашмаҳои шабакаи Интернет бо забони русӣ дар ин мавқеъ бениҳоят бузург аст, ки далели иқтидори ТИК буда метавонад. Бештари корбарони Интернет дар минтақа новобаста аз синну солашон аз шабакаҳои иҷтимоии он ба мисли одноклассники ва "мой мир" ва ғайра васеъ истифода мебаранд. Қисми бештари корбарони тоҷикистонии Интернет, ки тақрибан ба 7%1 аҳолии кишвар баробар аст, муштариёни ин гуна сарчашмаҳои иҷтимоии русзабон мебошанд. Бо хотиррасон намудани қонуни Меткалф, гуфтан мумкин аст, ки арзиши шабакаи русзабон дар Тоҷикистон, шояд ҳатто дар минтақа, нисбати арзиши шабакаи тоҷикизабон бузургтар аст. Ин, аз як тараф, сабаби заиф будани сарчашмаҳои тоҷикизабони Интернетро нишон диҳад (эҷодкорони вебсайтҳо, ба истилоҳ вебстудияҳо, ҳавасманд нестанд барои эҷоди чунин сайтҳо), аз тарафи дигар далелест ба он нукта, ки киберфазои (фазои виртуалӣ, маҷозӣ) як кишвар метавонад аз қаламрави воқеии он борҳо бузургтар ва доимо дар афзоиш бошад. Ин мисол низ аз он гӯвоҳӣ медиҳад, ки арзиши шабакаи тоҷикистонии Интернетро бо рушди сайтҳо бо дигар забонҳои маъмули чи минтақа (русӣ, ӯзбекӣ, чинӣ, қазоқӣ, қирғизӣ) ва чи олам афзудан мумкин аст. Яъне, на танҳо қаламрави виртуалии кишвар (киберфазо) бузургтар аз қаламрави воқеии он ва беандоза буда метавонад, балки шумораи «сокинони виртуалии» (киберсокин) он низ бузургтару доим дар афзоиш буданаш имконпазир аст. Болоравии арзиши шабакаи тоҷикистонии Интернет боиси тафсидани бозори он мегардад, ки ин худ ҳавасмандии вебстудияҳоро (ва на танҳо ватаниро) барои эҷоди сайтҳо бо забони тоҷикӣ низ вусъат медиҳад.

Идомаи маърузаро аз ин суроға ёфта метавонед

Моҳияти НОКА дар таҳкими забони тоҷикӣ

Ҳадафи ин маърӯза равшанӣ андохтан ба саволи "Кист ҳавасманди рушди бозори нармафзорҳои хусусии ғайрилитсензионӣ ва ин рушд то кадом андоза муфид аст барои забони тоҷикӣ?" Барои кӯмак чанд фарзияеро пешниҳод намуда исбот менамоем. Барои исботи ин фарзияҳо додаҳои BSA ва Бонки Ҷаҳонӣ истифода шудаанд.

Фарзияи 1: “Дараҷаи пазируфтаи ғайрилитсензионӣ (ғайриқонунӣ) паҳн ва истифода шудани нармафзорҳои хусусӣ” (проприетарӣ), ба истилоҳ “пиратӣ”, вуҷуд дорад.

Фарзияи 2: Бузургии «дараҷаи пазируфтаи ғайрилитсензионӣ дастрас шудани НХ» бо рушди иқтисодиёти кишвар ва болоравии шумораи корбарони компютерии он паст мешавад, валекин решакан карда намешавад.

Фарзияи 3. Бо афзоиши шумораи корбарон дар ин кишварҳо ҳиссаи корбарони қонунӣ густариш меёбад, гарчанде ҳаҷми зарар, яъне маблағи гумкардаи ширкатҳои нармафзорӣ низ меафзояд. Лек ин зарар маблағгузориест ба бозори ширкат дар ояндаи начандон дур.

Исботи ин фарзияҳоро аз ин суроға дастрас метавон кард.

ICT Formula in Tajikistan - Формулаи ТИК дар Тоҷикистон

Тоҷикистон кишвари тазодҳост! Бовариам ба ин гуфтаҳо боз ҳам қавитар гашт пас аз чорабинии муҳиме оид ба иқтидори технологияҳои информатсиониву коммуникатсионӣ. Мутахассисони варзидаи ин соҳа бо технологияҳои информатсиониву коммуникатсионӣ гуфта нармафзорҳои як ширкатро (Microsoft) дар назар доранд. Формулаи ТИК-и тоҷикистонӣ ин аст:
ТИК=МаводҳоиMicrosoft

from a landlocked country to a cyberlocked one

Landlocked countries like Tajikistan are considering ICT as a tool of development. But there is a threat to become a cyberlocked country. Characteristics increase this threat are:
domination of proprietary software usage in the country;
lack of local community of software developers;
monopoly of a certain networking equipment producer.

FOSS has capacity to address this challenge.